تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
فرهنگنامه گيلكي گالشي املشي
قاسم‌آباد يكي از روستاهاي اصيل و تاريخي ايران، واقع در شرق گيلان و از توابع شهرستان رودسر است.
قاسم آباد ، از دو بخش قاسم آباد عليا و قاسم آباد سفلي تشكيل مي‌شود.
منطقه قاسم آباد در شهرستان رودسر و در شرق گيلان داراي ويژگي فرهنگي خاصي است،
لباس قاسم‌آبادي ، از قديمي ترين و اصيل ترين لباسهاي ايران و مشرق زمين است كه در جشنواره‌هاي بين المللي مختلف مد و لباس ، حائز جوايز ويژه شده‌است لباس زنان قاسم آباد به دليل تنوع رنگي زياد و جذابيت بالابسيار معروف بوده و عموميت پيدا كرده است به طوري كه نشانه هايي از اين لباس در نقاط ديگر جلگه شرق گيلان ديده مي شود.
اين لباس شامل يك روسري زيرين به نام (منديل) كه به جاي آن از كلاه نيز استفاده شده و با تعداد زيادي سكه در قسمت پيشاني تزيين مي شود البته اين كلاه مختص قاسم آباد نيست، جليقه اين لباس به مانند جليقه هاي ديگر بوده با فرق اين كه با سكه تزئين شده است. پيراهن لباس قاسم آبادي تفاوت خاصي با پيراهن هاي نقاط مختلف گيلان دارد.
دامن آن از پارچه ساده و يا گل دار كه روي آن با فرم استانداردي نواردوزي شده تشكيل مي شود. البته اين فرم نواردوزي در روستاهاي مختلف متغير است و در واقع تكميل دهنده لباس هاي مجلسي روستاهاي همجوار قاسم آباد شده است.
همچنان ، مردان قاسم آبادي ، با لباسي مركب از پيراهن قرمز جگري و شلوار سياه ، در مسابقات كشتي گيله مردي شركت مي‌كنند.
همتي با اعلام اينكه بدون معرفي اين فرهنگ، استفاده از اين نوع لباسها ممكن است مورد استقبال جوانان واقع نشود، افزود: تلفيقي از لباسهاي سنتي ايران با شيوه هاي مدرن نه تنها موجب استقبال جوانان كشور بلكه طرحي براي ارائه به ديگر كشورهاي جهان خواهد شد.
با اين توصيف، سابقه تاريخي لباسهاي محلي استان گيلان به اشياي كشف شده در چراغعلي تپه رستم آباد (مارليك) بازمي گردد. در تكه هاي يافت شده در اين اكتشاف طرحي از بانوي گيلاني وجود دارد كه هنوز هم در لباس زنان گيلان به ويژه در كوهپايه هاي شرق گيلان اين نشانه ها را مي توان يافت، اين نشانه ها شامل بلندي لباس تا مچ پا، طرح جلوي لباس، طرح زيگزاگ در پاي دامن و نحوه بستن روسري است.
در مجسمه سلاطين آن دوره طرح يقه اي كه در لباس بوده هنوز در لباسهاي مردم گيلان وجود دارد اما بعد از آن نشانه هايي كه بيانگر ويژگي لباس گيلان باشد تا زمان تسلط صفويه بر كشور وجود نداشته است.
به هرحال لباس محلي زن گيلاني به واسطه تنوع رنگ و نوع پوشش يكي ازبهترين انواع لباسهاي محلي ايران است كه بايد به عنوان يكي از نشانه‌هاي هويت ملي حفظ و ماندگار شود.
قدمتـي بيـش از چهار هزار سال
هم اكنون بايد براي ديدن شليته هاي پرچين و بلند لباس زن گيلان بايد كيلومترهـا دشـت را پيمود تا شايد زني را ببيني كه با طره هاي خاكستري مو لباسي محلي به تن كرده و خاطره اي از گذشته باشد كه به گفته محققان اين طرح لباس قدمتـي بيـش از چهار هزار سال دارد.
روسري و سربند (لچك) پيراهن يا جمه، جليقه كت، الجاقبا، دامن، شليته، شلوار و چادر كمر از بخشهاي اصلي لباس محلي زنان گيلان است.
"الجاقبا" پوشش دوخته شده اي از مـخمـل يـا پارچه چادر شـب اسـت كـه پـوشـش زنـان در كوهستانهاي شرقي و قاسم آباد بوده است.
"شليته" يا كوتاه تومان (تـنبـان) دامنـي كوتاه و پرچين است كه به آن "گرد تومان" نيز مي گويند، دامن، دراز تومان (تنبان) واژه ايسـت كه براي دامن بلند چين دار در مركز و شرق گيلان استفاده مي شود درغرب گيلان تالشيها آن را "شلار" مي گويند.
چادر كمر، پوششي است كه بانوان گيـلانـي آن رابه كمر مي بندند بانوان ساكن جلگـه به آن "كمردبد" مي گويند همچنين در گويش محلي به چادرشب "چارشـو" گفته مي شود و رنگ اصلي زمينه آن مـعمـولا قرمز است.
بانوان چادر را هنگام كـار كشـاورزي مثـل چيدن برگ سبز چـاي نشـاء و جيـن وچيـدن مركبات در هواي سرد و هنگامي كه مجبورنـد ساعتها به شكل خميده كار كنند به دور كمـر مي بـننـد زيـرا بـستـن آن هـم از كمـردرد جلوگيري مي كند و هم موجب گرم نگـه داشتـن آنان مي شود همچنين از آن براي بستن كودك به پشت هنگام كار كردن استفاده مي شود.
يك پژوهشگر گيلاني درباره اهميت و كاربرد لباسهاي محلي گيلان مي گويد: روسري و سربند (لچك)، پيراهن يا جمه، جليقه كت، الجاقبا، دامن، شليته، شلوار و چادر كمر از جمله بخشهاي اصلي لباس محلي زنان گيلان است.
فرشته انسان دوست افزود: هر تكه از لباس زن گيلاني كاربردي داشته كه با تغيير شرايط نياز به آن از بين رفته و كم كم حذف شده است.
وي عنوان كرد: در گيلان مردم به دليل وجود طبيعتي زيبا و مملو از رنگ كمتر از رنگ مشكي استفاده مي‌كردند مگر زنان مسن كه آنان نيز تنها لچك خود را كه زير روسري بسته مي شد از اين رنگ تيره انتخاب مي‌كردند.
انسان دوست ادامه داد: مردم گيلان در گذشته براي عزا نيز لباسهاي كهنه و مندرس خود را به تن مي‌كردند و از پوشيدن لباس سياه امتناع مي‌كردند.
اين پژوهشگر گيلاني يادآورشد: امروزه با گذشت زمان لباسهاي محلي ديگر از رونق افتاده اند و رنگهاي شاد آن كه اميد به زندگي را در دلها زنده مي‌كرد به خزان بي‌هنگام نشسته و به كنج پستوها، صندوقها و بقچه‌ها خزيده و در پشت بامها جاي گرفته اند.
بدين ترتيب لباسهاي محلي زنان گيلان را مي توان به سه بخش شرق، غرب و مركز تقسيم بندي كرد كه لباس زن شرق گيلان به لباس "قاسم آبادي" ، زن غرب گيلان "تالشي" و از لباس مركزي گيلان با عنوان "رسوخي" معروف است.
لباس رسوخي بيشتر در شهر ماسوله ديده مي‌شود كه يادگار زمان قاجار است و از شهرهايي مانند زنجان به گيلان رسوخ كرده است.
پارچه‌هايي كه در لباس زن شرق و غرب زن گيلاني به كار مي‌رفت نيز متفاوت است، در لباس زنان غرب گيلان متن پارچه‌هاي لباسي داراي گلهاي رنگارنگ و درشت است حال آنكه لباس شرق گيلان زمينه پارچه ساده و يكرنگ است و تزئينات آن مانند نوار دوزيها از رنگهاي مختلف تشكيل شده است.
در بافته‌هاي قديمي بدست آمده در غرب گيلان كه به آنها " دارايي" مي‌گويند تنوع رنگ به صورت بافته‌هاي نامشخص است ولي در شرق گيلان از همان نوع رنگ استفاده شده اما بافته‌ها مشخص است.
پيش سينه، زيگزاگ و ناخنك ( نوارهايي كه به شكل زيگزاگ دوخته مي شود) را از ديگر نشانه‌هاي لباس محلي گيلان است با توجه به تغيير و تحولات در نوع تزئينات در بازار وسايل تزئيني لباسها نيز تغيير كرده اما نشانه‌ها تغيير نكرده است.
هرچه به كوهپايه‌هاي گيلان نزديك تر مي‌شويد نوع پارچه ضخيم تر مي شود، مثلا آنهايي كه در ديلمان زندگي مي‌كنند بيشتر از پارچه مخمل استفاده مي‌كنند و آنهايي كه در جلگه زندگي مي‌كنند لباسهايشان از جنس ابريشم است.
در بخش مركزي پيژامه يا شلوار، دامن، پيراهن روي دامن و روسري كه به فرم متداول در شرق و غرب نيست در واقع همان چارقد سنتي كشور است، استفاده مي شد.
لباس زنان غرب گيلان داراي زيبايي خاص و منحصر به فردي است
لباس زنان غرب گيلان داراي زيبايي خاص و منحصر به فردي است، لباس زنان تالشي در نماي كلي و در غربي ترين منطقه تالش شامل روسري يكدست سفيد، جليقه كه گاهي با سكه هاي درشت تزئين مي شود، پيراهن بلند تا مچ پا و دامني كه در فارسي شليته و در زبان محلي شلار ناميده شده كه زنان تالشي چند تا از اين شلار را روي هم مي پوشند.
بلندي پيراهن و شليته مشخص كننده بخشهاي مختلف غرب گيلان است به طور مثال در غربي ترين منطقه تالش يا همان هشتپر مشخصات ذكر شده در بالا، در ماسال پيراهن كوتاه تا بالاي زانو بوده است.
در يك روستا لباس افراد يك شكل بوده و به وضوح لباس ارباب و رعيت قابل تشخيص نبوده و جنس، تعداد لباس و دفعات پوشيدن آنان را از هم متمايز مي ساخته است.
معروفيت لباس قاسم آبادي
منطقه قاسم آباد در شهرستان رودسر و در شرق گيلان داراي ويژگي فرهنگي خاصي است، لباس زنان قاسم آباد به دليل تنوع رنگي زياد و جذابيت بالابسيار معروف بوده و عموميت پيدا كرده است به طوريكه نشانه هايي از اين لباس در نقاط ديگر جلگه شرق گيلان ديده مي شود.
اين لباس شامل يك روسري زيرين به نام (منديل) كه به جاي آن از كلاه نيز استفاده شده و با تعداد زيادي سكه در قسمت پيشاني تزئين مي شود البته اين كلاه مختص قاسم آباد نيست، جليقه اين لباس به مانند جليقه هاي ديگر بوده با فرق اين كه با سكه تزئين شده است. پيراهن لباس قاسم آبادي تفاوت خاصي با پيراهنهاي نقاط مختلف گيلان دارد.
لباسهاي ديلمان نيز بسيار زيبا دوخته مي شود، ويژگي هاي اين لباس عبارتند از استفاده از دوختهاي ابتدايي كه سطح لباس را به حالت گسترده اي با نخهاي رنگي و از سوي دست بخيه ساده مي زدند، طرح گل و گلدان و طرح ماه و ستاره كه در معماري ايران استفاده مي شده از جمله طرحهايست كه به همراه طرح زيگزاگ در اين لباس وجود دارد همچنين در ديلمان نوعي از دامن زنانه با حفظ نشانه هاي تاريخي آن از پارچه مخمل دوخته مي شود.
لباس ديلماني سراسر سكه دوزي شده است
"چادر شب " جزيي از لباس زنان گيلاني است كه در برخي روستاها به ويژه روستاهاي مركزي از پارچه چادر نمازي استفاده و به تدريج در بخش شرق گيلان چادر شب جايگزين مي شود.
چادر شب جزيي از صنايع دستي شرق گيلان است كه از سوي زنان بافته مي شود داراي تنوع زيادي است، چادر شب كمردبله را از نخهاي رنگي به شكل چهارخانه مي بافند اما از چادر شب طرحدار براي مصارف ديگري مانند جهيزيه عروس استفاده مي شود.
طرحهاي چادر شب داراي تنوع زيادي است، طرح بز كوهي، مرد اسب سوار، ميز، قندان، چنگال و طرح ماكو (يكي از وسايل بافت چادر شب) از جمله طرحهايست كه در بافت چادر شب از آنها استفاده مي شود.
در گذشته چادر شب را از نخ به دست آمده از پيله درجه سه ابريشم مي بافتند اما امروزه بافت چادر شب با نخ ابريشم تقريباً منسوخ شده است.
كلاه ترك دار تالشي و كلاه نمدي و پوستين كلاه كه از پوست بره تهيه مي شد انواع كلاه براي مردان گيلاني است، براي چوپان ها نيز پوششي به نام "باشلاق" تهيه مي شد كه آب را از خود عبور مي داد، باشلاق، پوششي بلند است كه از برش زدن پارچه اي بافته شده (پشم شال) به دست مي آيد.
چوپانان در روز از پوشش كوتاه تر استفاده مي كنند كه به "كولاگير" معروف است و در شب از نوع ديگري به نام " شولا " كه هر دو به صورت نمد مالي ساخته مي شود.
در شرق گيلان لباسي ويژه داماد مرسوم بوده كه پيراهن آن در قسمت چپ يقه باز بوده، پيژامه (شلوار) آن مشكي ساده و از شال كمر قرمز طرحدار استفاده مي كردند.
يك كارشناس لباس محلي گيلان در اين باره گفت: برگزاري نمايشگاههاي مختلف، اطلاع رساني در صدا و سيما و مطبوعات، پخش فيلمهاي مستند و داستاني و كاربرد صحيح از لباسهاي محلي اصيل در ترويج، فرهنگ سازي و احياي لباسهاي محلي گيلان موثر است.
سيده زهرا همتي سراواني افزود: اگر برنامه اي مدون درباره معرفي و طراحي لباسهاي محلي ارائه شود مطمئناً اين لباس جايگاه واقعي خود را به دست خواهد آورد.
ضرورت ايجاد موزه تخصصي لباسهاي محلي گيلان
وي خواستار ايجاد موزه تخصصي از لباسهاي محلي گيلان شد و اظهار داشت: ترويج فرهنگ استفاده از لباسهاي سنتي در كشور ايده اي براي طرحهاي جديد پوشاك جامعه امروز است.
زنان روزگاران كهـن گيـلان بـا لـطافـت روحشان بهشت چشم را به تار و پـود پـارچـه رسوخ دادند و رنگ در رنگ در هم تنيدنـد و با عشقي به پهناي طبيعت زيباي گيلان پوششي تهيه كردند، رنگين و پرنشانه.
آنها سينه به سينه آموختند، طرح زدنـد، به تن كردند، گوشه گوشه بقچه هاي جهيزيه را با آن زينت كردند و نسـل بـه نسـل بـه يكديگر «رنگ» هديه كردند.
لباس محلـي گيـلان ميـراث جهـانـي ايرانيان با زيبايي كه از روح نياكان اين خاك در آن به امانت مانده اسـت بايد به عنوان يك هويت ملي حفظ شود.
نظرات شما عزیزان:
:: برچسب‌ها: میلیاردر شدن صد در صد زنان ودخترانیکه دوست دارند م, فقط عضو دهکده زنان جهان گردون شوید شراکت در یک پرو,
